Zniknął fragment naszej historii

2017-01-17 15:24:16(ost. akt: 2017-01-17 16:08:09)

Autor zdjęcia: Marcin Zalewski

Archeolodzy skończyli wykopaliska na nieczynnym cmentarzu w Bratianie. Szczątki ponad dwustu osób zostaną ekshumowane. Do 2020 roku przez nekropolię będzie biec droga krajowa.
Trwa drugi etap przetargu na budowę obwodnicy Nowego Miasta. Z powodu dużej ilości zapytań od 17 przedsiębiorstw biorących udział w przetargu, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przedłużyła termin składania ofert do 15 lutego. Nie oznacza to jednak, że przygotowania stoją. Według słów starosty powiatowego Andrzeja Ochlaka właściciele gruntów, przez które będzie biegła droga, otrzymali już godziwe odszkodowania. Kwestia własności jest więc uregulowana. Służby leśnictwa Tylice prowadzą intensywną wycinkę drzew na szlaku obwodnicy. Zakończono również wykopaliska archeologiczne w Bratianie. Przniosły one kilka nowinek dotyczących historii naszego regionu.

Zapomniani cholerycy
— Wśród społeczności ziemi lubawskiej przyjęło się, że nieczynne cmentarze nazywa się cholerycznymi. Tak jest w Otrębie i Wielkich Bałówkach, gdzie nocujemy. Również tutaj większość mieszkańców określa to miejsce cmentarzem cholerycznym. Znaleziska świadczą co innego — rozpoczyna opowieść o starym cmentarzu w Bratianie Piotr Wawrzyniak, archeolog z Poznania. Archeolodzy pracowali od maja tuż za wsią, przy drodze leśnej w kierunku Rakowic. Przed wycinką teren cmentarza wydawał się o wiele mniejszy. Jedynym zachowanym reliktem nekropolii był fundament krzyża. Najstarsi mieszkańcy wsi relacjonują, że do lat siedemdziesiątych XX wieku jeszcze dbano o pochówki z ubiegłego wieku oraz stawiano znicze i kwiaty. Dookoła cmentarza, gdzie aktualnie trwa wycinka dorodnego lasu, sto lat temu znajdowały się pola uprawne.

Obrazek w tresci

Cmentarz bez parafii
— W XIX wieku nie było wiejskich cmentarzy wielowyznaniowych. Odnaleźliśmy w Bratianie ponad 200 mogił, z czego blisko 40% to groby noworodków i dzieci. Są to mogiły zamkniętej na wpływy zewnętrzne, zdrowej populacji ludzi wyznania rzymskokatolickiego. Świadczą o tym odnalezione różańce i medaliki ze świętymi. Protestanci nie wyznają tego kultu. Społeczność założyła własny cmentarz z powodu odległości i braku mostów na trasie do kościoła parafialnego w Nowym Mieście — opowiada Wawrzyniak. Najbardziej charakterystyczna jest mogiła młodej kobiety, w wieku od 16 do 18 lat, która zginęła od strzału ze strzelby w głowę. Poza tym znaleźliśmy jedną mogiłę osoby z garbem i upośledzeniem kończyn. Wszystkie szczątki zostaną oficjalnie przeniesione na cmentarz parafialny w Bratianie. Powstanie tam tablica pamiątkowa. Warto dodać, że poniżej cmentarza odnaleziono kilkanaście grobów żołnierzy niemieckich, którzy nie zdążyli uciec przed Armią Czerwoną.

Zostanie po nich pamięć
Cechą szczególną badań archeologicznych jest fakt, że wykopaliska niszczą obiekt badań. Dlatego wszystkie mogiły i znaleziska są dokładnie dokumentowane. Archeolodzy z Pracowni Archeologiczno – Konserwatorskiej w Poznaniu przygotują artykuł naukowy na temat XIX-wiecznej populacji Bratiana i Kaczka. Jak mówi przedstawiciel nadzoru archeologicznego, wykopaliska w Bratianie przyniosły bardzo cenny materiał badawczy. Należy go opisać, ponieważ po miejscu pochówku całych pokoleń nie pozostanie ślad. Obwodnica Nowego Miasta została zaplanowana dokładnie przez środek nekropolii.
— Pierwszy raz pracuję na terenie ziemi lubawskiej i jestem pod wrażeniem. Mieszkańcy są podobni do Wielkopolan: dumni, pracowici i pielęgnujący tradycję. Mam nadzieję, że pomimo fizycznego zniknięcia cmentarza w Bratianie, pamięć po nim pozostanie — podsumowuje opowieść archeolog Piotr Wawrzyniak.

Marcin Zalewski


Obrazek w tresci


Komentarze (4) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Komentarze dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się.

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. narod #2165620 | 88.153.*.* 22 sty 2017 18:03

    Tak rodzily sie narody i tak ginely i beda ginely narody

    Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz

  2. mieszkaniec #2162370 | 83.13.*.* 18 sty 2017 14:42

    A czy ktoś orientuje się gdzie spoczywają rozstrzelani mieszkańcy Bratiana i okolic? W Rakowicach stoi tablica upamiętniająca te osoby? było ich 150, nigdy nie słyszałem gdzie zostali pochowani? może ktoś wie?

    odpowiedz na ten komentarz

  3. mieszkanka #2162363 | 83.13.*.* 18 sty 2017 14:38

    Mieszkam w Bratianie od urodzenia, w miejscu odnalezienia mogił od zawsze chodziło się na sanki w zimę, nawet ze szkoły dzieci tam chodziły. Chyba nikt nie zdawał sobie sprawy, że jest tam tyle mogił. Dziadkowie opowiadali o grobach żołnierzy niemieckich, rozstrzelanych w Bratianie i pochowanych właśnie w tym miejscu, co było widoczne do niedawna poprzez zapadniętą ziemię, kwiaty i znicze. Kto by pomyślał, że taka ilość ludzi tam spoczywała.

    Ocena komentarza: warty uwagi (5) odpowiedz na ten komentarz

  4. oki #2162233 | 80.55.*.* 18 sty 2017 10:27

    Jak to zniknął ? Chyba właśnie wypłynął kto wiedział wcześniej o tym cmentarzu ?

    Ocena komentarza: warty uwagi (1) odpowiedz na ten komentarz pokaż odpowiedzi (2)

    2001-2024 © Gazeta Olsztyńska, Wszelkie prawa zastrzeżone, Galindia Sp. z o. o., 10-364 Olsztyn, ul. Tracka 5